ဒီဇင်ဘာ ၅ ရက်နေ့မှာ မိုဇတ် သေတဲ့ နှစ်ပတ်လည်နေ့ကို ကမ္ဘာတဝန်းလုံးက ကျင်းပခဲ့ကြပါတယ်။ သူမသေခင် အပြီးမသတ်ခဲ့နိုင်ခဲ့တဲ့ Requiem ကို အဓိက တင်ဆက်ကြပါတယ်။ Requiem ဆိုတာဟာ သေသူကို ဂုဏ်ပြုတဲ့ သီချင်းပါ။ မကျန်းမမာ ဖြစ်လာတဲ့အတွက် သူ့ကိုယ်သူ ဂုဏ်ပြုဖို့ ရေးထားခဲ့သလားလို့ ထင်မှတ်ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီသီချင်းဟာ ၀မ်းနည်းစရာ၊ လျှို့ဝှက်နက်နဲရာတွေထက် ပျော်စရာတွေသာ ပိုပါပါတယ်။
မိုဇတ် သီချင်းတွေ ရေးခဲ့တာဟာ ၁၈ ရာစုရဲ့ ဒုတိယ ရာစုဝက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီခေတ် ဥရောပ ဂီတပညာရှင်တွေဟာ ဘုရင်တွေ၊ မိဖုရားတွေနဲ့ တော်ဝင်မိသားစုတွေအတွက် ဖျော်ဖြေခဲ့ကြပါတယ်။ ဂီတသမားတွေဟာ ငွေကြေးအထောက်အပံံအတွက် လူချမ်းသာတွေအပေါ်မှာ မှီခိုခဲ့ရပါတယ်။
မိုဇတ်ဟာ သူ့မိတ်ဆွေ Joseph Haydn နဲ့တွဲပြီး Classical style ဂန္တဝင်ဂီတမှာ အကောင်းဆုံး စံနမူနာတွေ ဖြစ်ခဲ့ကြပါတယ်။ သူခေတ်မှာ အဲဒီဂီတဟာ အရေးအကြီးဆုံး ဂီတဖျော်ဖြေမှုတမျိုးဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေ့ခေတ်မှာတော့ Classical ဆိုတာ Orchestra သံစုံဝိုင်းတွေမှာ ရေးသားတီးမှုတ်တဲ့ သီချင်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
တချို့က Symphony 25 in G Minor ဟာ မိုဇတ်ရဲ့ ပထမဦးဆုံး လက်စွမ်းပြ လက်ရာလို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီသီချင်းရေးချိန်မှာ သူ့အသက်က ၁၇ နှစ်ပါ။
မိုဇတ်ရဲ့ သီချင်းရေးပုံအကြောင်းပြောကြရင် effortless ဆိုတဲ့စကားကို မကြာခဏ သုံးကြပါတယ်။ တကူးတက ကြိုးစားအားထုတ်ထားတာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုလိုပါတယ်။ ၁၇၅၆ မှာ သူ့ကို ဩစတြီးယား Austria ပြည် Salzburg မြို့မှာ မွေးပါတယ်။ မွေးပြီးတာနဲ့ သူ့ကို Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart လို့ နာမည်ပေးပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူက `ဘုရားသခင် ချစ်တဲ့သူ´ လို့ ဆိုလိုတဲ့ “Amadeus, or Amade” လို့ ခေါ်တာကို ပိုသဘောကျပါတယ်။
Wolfgang ဟာ Leopold Mozart နဲ့ Anna Maria Pertl တို့ရဲ့ သားသမီး ရ ယောက်ထဲမှာ အငယ်ဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ သားသမီး ၅ ယောက်က ကလေးဘဝမှာပဲ သေဆုံးကြတယ်။ Wolfgang နဲ့ သူ့အမ Maria Anna တို့ပဲ ကျန်ပါတယ်။ နှစ်ယောက်လုံး ငယ်ငယ်က ဂီတမှာ တော်ကြပါတယ်။ မိဘတွေနဲ့အတူ ဥရောပတခွင်မှာ လှည့်လည် ဖျော်ဖြေခဲ့ကြပါတယ်။
Wolfgang ရဲ့ ဖခင်ဟာ နာမည်ကြီး တယောဆရာ ဖြစ်ပါတယ်။ Wolfgang ကို မွေးတဲ့နှစ်မှာပဲ Leopold ဟာ နာမည်ကြီးတဲ့ တယောတီးနည်းစာအုပ် ထုတ်ဝေခဲ့ပါတယ်။ မကြာခင်မှာပဲ Wolfgang ဟာ တူရိယာအမျိုးမျိုးကို ထူးထူးကဲကဲ နိုင်နိုင်နင်းနင်း တီးခတ်နိုင်စွမ်း ပြလာခဲ့ပါတယ်။
ရှစ်နှစ်အရွယ်မှာ Piano စတီးပါတယ်။ တခါတရံ မျက်စိမှိတ်တီးပါတယ်။ Organ နဲ့ တယောကိုလည်း ကျွမ်းကျွမ်းကျင်ကျင် တီးပါတယ်။ သူရဲ့ ဂီတအသိက လူကြီးတယောက်ရဲ့ အသိမျိုးပါ။
ခရီးသွားတဲ့အတွက် သူ့ရဲ့ ဂီတပညာ ပိုတိုးတက်လာပါတယ်။ သူ့အဖေက ၁၈ ရာစုရဲ့ ဥရောပမြို့ကြီးတွေမှာ ဖျော်ဖြေခဲ့ပါတယ်။ သူတို့မိသားစုဟာ Lodon, Munich, Vienna, Prague နဲ့ Paris မြို့တွေကို သွားခဲ့ပါတယ်။
၁၇၇၈ မှာတော့ မိသားစုမှာ ၀မ်းနည်းစရာ ကြုံလာပါတယ်။ မိုဇတ်ကလေးက သူ့အမေနဲ့အတူ Paris မှာ အလုပ်ရှာနေချိန်ပါ။ သူ့အမေ ဖျားနာပြီး သေပါတယ်။ ဟိုအဝေးက Salzburg မြို့မှာနေတဲ့ အဖေဖြစ်သူ Leopold က ဘာမှ မကူနိုင်၊ မကယ်နိုင် ဖြစ်သွားပါတယ်။ အမေသေတာ သားကြောင့်လို့ အပြစ်တင်ပါတယ်။
ငယ်ငယ်က Salzburg မြို့မှာနေတုန်း ဂိုဏ်းအုပ်ကြီးထံမှာ Concert Master ပြဇာတ်ဆရာ လုပ်ဖူးပါတယ်။ ဘာသာရေး သီချင်းတွေ ရေးပေးရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူ့အပေါ်မှာ အလုပ်ရှင် မကောင်းဘူးလို့ ခံစားရတဲ့အတွက် ၁၇၈၁ မှာ အလုပ်ထွက်ခဲ့ပါတယ်။
Salzburg မြို့က အပြီးအပိုင် ထွက်လာခဲ့ပြီး၊ Vienna မြို့ကိုရောက်တော့ သူ့ရဲ့ ဂီတပညာဟာ အထွတ်အထိပ်ကို ရောက်နေပါပြီ။ Vienna မြို့ဟာ Holy Roman Emperor Joseph II နေထိုင်တဲ့မြို့ပါ။ ဥရောပတဝှန်းက ဂီတပညာရှင်တွေဟာ ဧကရာဇ်ကို ဖျော်ဖြေဖို့ လာကြလေ့ရှိပါတယ်။
၁၇၈၂ - မှာ မိုဇတ်ဟာ Constanze Weber နဲ့ ဩစတြီးယန်းမြို့တော်မှာ လက်ထပ်ပါတယ်။ သူ့ဇနီးကို `ကမ္ဘာပေါ်မှာ အကြင်နာတတ်ဆုံး နှလုံးသားနဲ့ အတွေ့အကြံု ရင့်ကျက် နှံ့စပ်သူ´ လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ Constanze မှာ ကလေး ၆ ယောက်ရှိပေမယ့် ၂ ယောက်သာ ရှင်ပါတယ်။ အခက်အခဲတွေရှိပေမယ့်လည်း ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင် နေထိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။
Vienna မြို့မှာ မိုဇတ်ဟာ သူ့ရဲ့အကောင်းဆုံး Operas တွေ ရေးခဲ့ပါတယ်။ Opera ဆိုတာ သံစုံဝိုင်းနဲ့ ကပြရတဲ့ ဂီတပြဇာတ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ တခြားမြို့တွေမှာလည်း ဖျော်ဖြေခဲ့ရပါတယ်။ သူ့ရဲ့ The Marriage of Figaro ဟာ Prague မြို့မှာ လူကြိုက်များခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီမြို့မှာပဲ အော်ပရာ နောက်တပုဒ်ရေးဖို့ တောင်းဆိုခံရပါတယ်။ Don Giovanni ပြဇာတ်ကို ရေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ သူ့ရဲ့အကောင်းဆုံးအော်ပရာလို့ အများက ယူဆကြပါတယ်။ ဒီအော်ပရာဟာ စပိန်စာရေးဆရာ Tirso de Molina ရေးတဲ့ ချစ်တတ်တဲ့ သူရဲကောင်း Don Juan အကြောင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဟိုတုန်းက Don Giovanni သတ်ခဲ့တဲ့ လူတယောက်ရဲ့ ၀ိညာဉ်က လူ့လောကကို ပြန်လာပြီး သူ့ကိုဖမ်းဆီးကာ၊ ငရဲကို ဆွဲချတဲ့အကြောင်း ဖြစ်ပါတယ်။
မိုဇတ်ရဲ့ သီချင်းတွေကို ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားပေါင်း ၃၀၀ ကျော်မျာလည်း ကြားရနိုင်ပါတယ်။ Jean Renoir ရဲ့ The Rules of the Game ဇာတ်ကားကနေ Stanley Kubrick ရဲ့ Eyes Wide Shut ဇာတ်ကားအထိ ပါ၀င်ပါတယ်။
၁၉၈၄ ခုနှစ်မှာ peter Shaffer ရဲ့ Amadeus ဇာတ်ကားဟာ မိုဇာတ်အကြောင်း ရိုက်ကူးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အကယ်ဒမီ ၈ ဆု ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သမိုင်းဆရာတွေကတော့ အီတလီ သီချင်းရေးဆရာ Antonio Salieri ကို မိုဇတ်သေရတဲ့ တရားခံအဖြစ် ပြတာဟာ မမှန်ဘူးလို့ ထောက်ပြကြပါတယ်။ Salieri ဟာ မိတ်ဆွေတယောက်သာ ဖြစ်သလို၊ မိုဇာတ်ရဲ့ သားကို သင်ပြရသူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
မိုဇတ်ဟာ အသက် ၃၅ နှစ်အရွယ် ၁၇၉၁ ခု၊ ဒီဇင်ဘာ ၅ ရက်မှာ သေဆုံးပါတယ်။ သီချင်းအပုဒ်ပေါင်း ၆၀၀ ကျော် ရေးခဲ့ပါတယ်။ ခေတ်ကာလတလျှောက်လုံးမှာ အကောင်းဆုံးသီချင်းရေးဆရာအဖြစ် မိုဇတ်ကို ပညာရှင်တချို့က ယူဆကြပါတယ်။ ။
No comments:
Post a Comment