G6PD Deficiency ဂလူးကို့စ် ကျတဲ့ ရောဂါ

 ဂျီစစ်ပီဒီ အားနည်းရောဂါ G6PD deficiency
ဂျီစစ်ပီဒီ အားနည်းရောဂါက ကိုယ်ခန္ဓာမှာ G6PD လို့ခေါ်တဲ့ အင်ဇိုင်း ဂလူးကို့စ် - စစ် - ဖေါ့စ်ဖိတ် ဒီဟိုက်ဒရိုးဂျနေ့စ် အလုံအလောက် မရတာကို ခေါ်ပါတယ်။ G6PD က သွေးနီဥ red blood cells (RBCs) တွေ ပုံမှန် အလုပ်လုပ်နိုင်ဖို့ ကူညီရပါတယ်။ အများအားဖြင့် ဆေးတွေသောက်ရတဲ့အခါ၊ မတည့်စာ စားမိတဲ့အခါ၊ မကျန်းမာတဲ့အချိန်တွေမှာ ဒီဓါတ်ချို့တဲ့ပြီး သွေးနီဥအားနည်း ရပါတယ်။
ဒီရောဂါရဲ့ လက္ခဏာကို အများအားဖြင့် မတွေ့ရဘဲ၊ သွေးနီဥတွေ ပျက်စီးသွားပြီး သွေးအားနည်းရောဂါ ဖြစ်မှသာ လက္ခဏာတချို့ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဒီအခါ ဖြစ်ရတဲ့ အကြောင်းရင်းကို ပြုပြင် ဖြေရှင်းလိုက်မှ လက္ခဏာတွေ ပျောက်သွားပါတယ်။ ဒီအထဲက အနည်းစု တချို့သာ နာတာရှည် သွေးအားနည်းရောဂါ ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။
မှန်မှန်ကန်ကန် ဂရုစိုက်ပေးမယ်ဆိုရင် G6PD သွေးအားနည်းတဲ့ ကလေးဟာလည်း ကျန်းမာသန်စွမ်းတဲ့ ကလေး ဖြစ်နိုင်ပါသေးတယ်။

G6PD သွေးအားနည်းခြင်းအကြောင်းG6PD က အင်ဇိုင်းတမျိုး ဖြစ်တယ်။ သူက ကာဗွန်ဟိုက်ဒရိတ်တွေကို ခွန်အားအစွမ်းအဖြစ် ပြောင်းပေးနိုင်တယ်။ ဆေးသောက်လို့ သို့မဟုတ် ရောဂါတခုခုကို ခုခံနေရချိန်တွေမှာ အန္တရာယ်ပေးနိုင်တဲ့ ဓါတ်သဘာဝတွေကြားမှ သွေးနီဥကို ကာကွယ်ပေးတာ G6PD ပါ။

G6PD ဂလူးကို့စ် ဓါတ်အားနည်းသူဟာ သွေးနီဥကလည်း G6PD ဂလူးကို့စ် ဓါတ်ကို အလုံအလောက် မထုတ်လုပ်နိုင်၊ ထုတ်ပေးတာကလည်း ကောင်းစွာ အလုပ် မလုပ်နိုင် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ G6PD ဂလူးကို့စ်က ကာကွယ်မပေးနိုင်တော့ သွေးနီဥတွေ အဖျက်ဆီးခံရ၊ ပျက်စီးရတယ်။ သွေးအားနည်းရောဂါ ဖြစ်ပြီဆိုရင် အရိုးထဲမှာ သွေးကြောမျှင် အသစ်တွေကို ထုတ်လုပ်ပေးတဲ့ ရိုးတွင်းချဉ်စီ အပိုင်းတွေက သွေးနီဥတွေ ပြန်ပွါးလာအောင် မလုပ်ပေးနိုင်တော့ဘူး။

G6PD ဂလူးကို့စ်ဓါတ် ကျဆင်းရခြင်း အကြောင်းရင်း
Causes of G6PD Deficiency
G6PD ဂလူးကို့စ်ဓါတ် နည်းရခြင်းဟာ မိဘတပါး သို့မဟုတ် မိဘမျိုးရိုးကြောင့် ဖြစ်ရတယ်။ အားနည်းတဲ့မျိုးရိုးကို လက်ဆင့်ကမ်းတာက X chromosome ပါ။
အာဖရိကန် အမျိုးသားတွေမှာ အဖြစ်များတယ်။ အမျိုးသမီးတွေက ဒီမျိုးရိုးကို သယ်ဆောင်တယ်။ ရောဂါလက္ခဏာတော့ သူတို့မှာ မပြဘူး။ အမျိုးသမီးအနည်းငယ်လောက်သာ ဒီရောဂါကို ခံစားရတယ်။
အီတလီ၊ ဂရိ၊ အာရပ်၊ ဆက်ဖါးဒစ်အနွယ် ဂျူးလူမျိုး အပါအဝင် မြေထဲပင်လယ်ဒေသ လူမျိုးတွေမှာ အများအားဖြင့် ဖြစ်တတ်တယ်။ ဖြစ်တဲ့နှုန်းတော့ မတူဘူး။ အာဖရိကန်တွေက အပျော့စား ဖြစ်ပြီး၊ မြေထဲပင်လယ် အနွယ်တွေက အပြင်းစား ဖြစ်ကြတယ်။

ဘာကြောင့် လူမျိုးတစုတည်းမှာ ပိုဖြစ်ရသလဲ? အာဖရိကနဲ့ မြေထဲပင်လယ်ဒေသမှာ ငှက်ဖျားရောဂါ အဖြစ်များလို့ပါ။ ငှက်ဖျားဖြစ်စေတဲ့ ကပ်ပါးတမျိုးက G6PD ဂလူးကို့စ် ချို့တဲ့နေတဲ့ သွေးကြောတွေထဲမှာ သိပ်မရှင်သန်နိုင်ဘူးလို့ လေ့လာသူတွေ တွေ့ရှိထားကြတယ်။ ဒါကြောင့် သွေးအားနည်းခြင်းက ငှက်ဖျားကို ကာကွယ်နိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ကြတယ်။

G6PD ဂလူးကို့စ်ဓါတ် ကျဆင်းစေတဲ့ အချက်များ  G6PD Deficiency Symptom Triggers
G6PD ဂလူးကို့စ် ချို့ယွင်းတဲ့ ကလေးဟာ သာမန်အားဖြင့် လက္ခဏာ မပြဘူး။ သွေးနီဥတွေ ပျက်စီးလာစေတာကတော့ .......

• ဖျားနာ။ ကူးစက်ရောဂါ ဖြစ်တဲ့အခါ။
• အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး၊ ကိုယ်ပူကျဆေး၊ ရောဂါအမြစ်ပြတ်ဆေး (အများအားဖြင့် sulf ဆိုတဲ့ နာမည် ပါတတ်တဲ့) တွေ သောက်ရတဲ့အခါ။
• ငှက်ဖျားဆေးတွေ သောက်ရတဲ့အခါ (အများအားဖြင့် quine ကွင်းန် ပါတဲ့ဆေးတွေ)

G6PD ဂလူးကို့စ် ချို့ယွင်းတဲ့ ကလေးတချို့ဟာ ဆေးအနည်းအကျဉ်း ဒဏ်ကိုတော့ ခံနိုင်ပါတယ်။ တချို့က လုံးလုံး မခံနိုင်ကြဘူး။ ဆေးဒဏ် ခံနိုင်၊ မခံနိုင်က ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ဖို့ လိုပါတယ်။
တချို့အရာတွေကို စားလို့မရ။ တချို့အရာတွေက ကိုင်လို့မရပါ။ ပဲစေ့၊ ပဲတောင့်၊ ပဲအမျိုးမျိုး၊ ပရုပ်လုံး အမျိုးမျိုးမှာပါတဲ့ naphthalene နက်ဖယ်သလင်းဓါတ်တွေ ဖြစ်တယ်။ ကလေးက ပရုပ်လုံးမြိုမိရင် အန္တရယ်ကြီးလို့ မထိမကိုင်ဖို့ သတိထားရမယ်။

အားနည်းခြင်းရဲ့ လက္ခဏာများ  Symptoms of G6PD Deficiency
ဆေးသောက်ထား၊ သွေးနီဥ ပျက်စီးစေတဲ့ ရောဂါရနေပေမယ့် လက္ခဏာက မပြတတ်ဘူး။ စိုးရိမ်စရာ အခြေအနေရောက်မှ သွေးအားနည်းရောဂါ ပုံစံပြတတ်တယ်။

• ဖြူဖတ်ဖြူရော် (အသားညိုရင် ပါးစပ်မှာ မြင်သာတယ်။ အထူးသဖြင့် လျှာနဲ့ ပါးစပ်)
• မောဟိုက်နွမ်းနယ်ခြင်း
• နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း
• အသက်ရှုမြန်ခြင်း
• အသားဝါခြင်း/ အသားအရေနဲ့ မျက်လုံးဝါခြင်း
• သရက်ရွက်ကြီးခြင်း
• ဆီးအရောင် လဘက်ရည်ရောင် ညိုခြင်း၊

ဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းရင်းကို ပြုပြင်ဖယ်ရှားလိုက်တာနဲ့ ရောဂါ လက္ခဏာတွေ တပတ်နှစ်ပတ်အတွင်း အမြန်ပျောက်သွားပါလိမ့်မယ်။
လက္ခဏာက အပျော့စားဆိုရင် ဆေးကုဖို့ မလိုပါဘူး။ ကိုယ်ခန္ဓာက ပုံမှန် သွေးနီဥတွေ ထုတ်လွှတ်နေတာကြောင့် အမြန်ပျောက်ပါလိမ့်မယ်။ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ကြာနေရင်တော့ ဆေးကုသဖို့ လိုပါတယ်။
ဆေးစစ်ခြင်းနဲ့ ကုသခြင်း  Diagnosis and Treatment
သာမန်အားဖြင့် အခြေအနေ ပိုမဆိုးလာဘဲ၊ ဆေးကုဖို့ မလိုပါ။ ဆရာဝန်က သံသယရှိမှ ဆေးစစ်ပါ။
မိဘ၊ မျိုးရိုးကြောင့် စိုးရိမ်မိပါက ဆရာဝန်ကို ပြောပြပြီး သွေးစစ်ဖို့ လိုပါမယ်။
ကုရတာက လွယ်ပါတယ်။ ဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေကို ဖယ်ရှားရုံပါပဲ။ အဖျားအနာကို ကုဖို့၊ ဒါမှမဟုတ် သောက်နေတဲ့ ဆေးတွေ ဖြတ်ထားဖို့ပါပဲ။ နာတာရှည် သွေးအားနည်းရောဂါ ဆိုရင်တော့ ဆေးရုံမှာ အောက်စီဂျင်ပေးဖို့ လိုမယ်။ သွေးသွင်းရနိုင်တယ်။ ဂလူးကို့စ် အားနည်းရာကနေ စိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေလည်း ရောက်သွားနိုင်တယ်။

ပြုစုခြင်း  Caring for Your Child
အကောင်းဆုံးက မတည့်တာတွေ ရှောင်ဖို့ပါပဲ။ ဂရုစိုက်ရင် ကျန်းကျန်းမာမာ နေနိုင်ပါတယ်။
Reviewed by: Elana Pearl Ben-Joseph, MD
Date reviewed: May 2013